Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην “Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του 2016” για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, διαπιστώνει ότι:
Α. Για την αξιολόγηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε) τονίζει ότι δεδομένης της θετικής επίδρασης που μπορούν να έχουν η αυτονομία και η λογοδοσία στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, θεωρείται ανησυχητικό το γεγονός ότι έχουν ανασταλεί οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών (αυτοαξιολόγηση για τα σχολεία και ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών), ακόμα και στην ιδιωτική εκπαίδευση (ΟΟΣΑ 2016). Η αρμόδια διοικητική αρχή (ΑΔΙΠΠΔΕ) δεν επιτελεί έτσι πλήρως την αποστολή της, που συνίσταται στη διασφάλιση της ποιότητας και στην αξιολόγηση.
Β. Για το σύστημα Επιλογή Διευθυντών Σχολείων που εφαρμόστηκε το 2015 η ΕΕ αναφέρει: “Ο κανονισμός για τους διευθυντές των σχολικών μονάδων του Μαΐου του 2015 θεσπίζει νέα διαδικασία επιλογής και νέο σύστημα μοριοδότησης για διάφορα κριτήρια επαγγελματικής και προσωπικής επάρκειας, περιορίζοντας ενδεχομένως την ανεξαρτησία των διευθυντών των σχολικών μονάδων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016)”.
Γ. Για την προαγωγή των μαθητών με μέσο όρο το 9,5 η Ε.Ε θεωρεί ότι : “Η θέσπιση της ρύθμισης που προβλέπει ότι οι μαθητές θα πρέπει πλέον να έχουν γενικό μέσο όρο 9,5 στα 20, αντί για τουλάχιστον 10 στα 20, ώστε να προαχθούν στις τάξεις του γενικού λυκείου, θα μπορούσε άλλωστε να χαρακτηριστεί ως υποβάθμιση των προτύπων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016)¨.
Δ. Για το νέο νόμο για την Ιδιωτική Εκπαίδευση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν παίρνει θέση αλλά αναφέρει ότι “Οι επικριτές του νομοσχεδίου υποστηρίζουν ότι με το νομοσχέδιο αυτό περιορίζεται η ελευθερία των ιδιωτικών φορέων εκπαίδευσης στη χώρα”.
Ε. Για τον «ενιαίο τύπο ολοήμερου δημοτικού σχολείου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι εφαρμόζεται μεν σε μεγαλύτερο αριθμό σχολείων, στην πραγματικότητα, ωστόσο, πρόκειται για μια λιγότερο φιλόδοξη εκδοχή του νέου ολοήμερου σχολείου που προβλεπόταν παλαιότερα.
Ζ. Για την ηλικία των εκπαιδευτικών αναφέρει ότι οι μισοί εκπαιδευτικοί (49 %) στην ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι άνω των 50 ετών, ενώ λιγότεροι από το 1 % είναι κάτω των 30 ετών. Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς το 39 % των εκπαιδευτικών έχουν ηλικία από 40 έως 49 ετών.
Η. Για τους μισθούς των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα σημειώνει είναι χαμηλότεροι σε πραγματικούς όρους από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες του ΟΟΣΑ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες (ΟΟΣΑ 2015)
Θ. Η ΕΕ υπογραμμίζει ότι η αναδιάρθρωση του δικτύου σχολικών μονάδων σταμάτησε πρόσφατα και έκτοτε δεν πραγματοποιήθηκε καμία άλλη ουσιαστική ενέργεια για την προσαρμογή του συστήματος στις ανάγκες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Ειδικότερα η έκθεση αναφέρει τα εξής:
Το μνημόνιο περιλαμβάνει αξιολόγηση σχολείων και των εκπαιδευτικών
Στο Μνημόνιο Συνεννόησης που συνήφθη τον Αύγουστο του 2015 στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής (ενότητα 4.1, όπως επικαιροποιήθηκε τον Ιούνιο του 2016), η εκπαίδευση αποτελεί μέρος της μελλοντικής εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής. Στο κείμενο αναφέρεται ότι ο ΟΟΣΑ θα κληθεί να προβεί σε επανεξέταση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2016. Η επανεξέταση πρέπει να καλύψει όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων:
• την υλοποίηση της μεταρρύθμισης του «Νέου Σχολείου»·
• τα περιθώρια για περαιτέρω εξορθολογισμό (τάξεων, σχολείων και πανεπιστημίων)·
• τη λειτουργία και τη διακυβέρνηση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
• την αποδοτικότητα και την αυτονομία των δημόσιων εκπαιδευτικών μονάδων·
• τους δεσμούς μεταξύ έρευνας και εκπαίδευσης, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ
πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων με σκοπό την ενίσχυση της
καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας·
• την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών, καθώς και τη διαφάνεια σε όλα τα
επίπεδα.
ΟΟΣΑ
Στο πλαίσιο της επανεξέτασης, αναμένεται να υποβληθούν συστάσεις πολιτικής σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται στις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί περαιτέρω ο ελληνικός εκπαιδευτικός τομέας. Οι συστάσεις αυτές θα αποτελέσουν μία από τις βάσεις για την υλοποίηση των απαραίτητων νομοθετικών και ρυθμιστικών αλλαγών από τις ελληνικές αρχές και για την κατάρτιση του νέου σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση της περιόδου 2016-2018, που έχει προγραμματιστεί για το φθινόπωρο του 2016.
Στο δεύτερο στάδιο της επανεξέτασης αναμένεται να πραγματοποιηθεί περαιτέρω ενδελεχής ανάλυση των ασκούμενων πολιτικών με τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερόμενων παραγόντων. Το στάδιο αυτό θα υλοποιηθεί από το δεύτερο εξάμηνο του 2016 μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2017 και αναμένεται να παράσχει μια αξιόπιστη βάση στοιχείων επί των οποίων θα μπορούν να στηριχθούν περαιτέρω προτάσεις για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος της Ελλάδας.
Δαπάνες
Οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για την εκπαίδευση στην Ελλάδα ανήλθαν στο 4,6 % του ΑΕΠ το 2013 και στο 4,4 % του ΑΕΠ το 2014, υπολειπόμενες του μέσου όρου της ΕΕ των 28, ο οποίος ανήλθε στο 5 % και στο 4,9 %, αντίστοιχα2. Το ποσοστό των δαπανών για την εκπαίδευση επί των συνολικών δαπανών της κυβέρνησης εμφάνισε μικρή βελτίωση, καθώς από 7,5 % το 2013, ανήλθε σε 8,8 % το 2014. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό ήταν πάλι πολύ χαμηλότερο από το 10,2 % του μέσου όρου της ΕΕ των 28. Ο κεντρικός προϋπολογισμός για την εκπαίδευση έχει υποστεί σημαντική συρρίκνωση, καθώς από τα 5,7 δισεκατομμύρια EUR το 2014 μειώθηκε στα 5,3 δισεκατομμύρια EUR το 2015, ποσά που ισοδυναμούν αντίστοιχα με το 3,2 % και το 3 % του ΑΕΠ. Ο προϋπολογισμός για την εκπαίδευση που υπόκειται σε κεντρική διαχείριση μειώθηκε σε απόλυτους όρους σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη λόγω των προσπαθειών εξυγίανσης που κατέβαλε η ελληνική κυβέρνηση στο πεδίο των γενικών δαπανών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016α).
Μισθοί εκπαιδευτικών
Οι περικοπές αυτές επηρέασαν και τους μισθούς των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: από την 1η Ιανουαρίου 2016 ισχύουν νέα μισθολογικά κλιμάκια για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους και μέχρι τις 31Δεκεμβρίου του 2017 οι μισθοί θα παραμείνουν αμετάβλητοι με σκοπό την εξοικονόμηση δαπανών.
Απασχόληση ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο
Σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία, και κυρίως από τη συνεχόμενη ανεργία των νέων, τα ποσοστά απασχόλησης στην Ελλάδα εμφανίζουν σημαντικές διαφορές ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο.
Στις πληθυσμιακές ομάδες με χαμηλού επιπέδου προσόντα (επίπεδα ISCED 0- 2), το ποσοστό απασχόλησης ανήλθε σε 48,5 % το 2015, κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ των 28. Στις πληθυσμιακές ομάδες με μεσαίου επιπέδου προσόντα (επίπεδα ISCED 3-4), το ποσοστό απασχόλησης ανήλθε σε 56,4 % το 2015 και ήταν πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στις πληθυσμιακές ομάδες με υψηλού επιπέδου προσόντα (επίπεδα ISCED 5-8), το ποσοστό απασχόλησης ανήλθε σε 68,7 % το 2015 και ήταν επίσης πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η Ελλάδα εμφανίζει άλλωστε το υψηλότερο ποσοστό (40 %) νέων ηλικίας 15-29 ετών που είναι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης. Επιπλέον, μολονότι στην Ελλάδα ο αριθμός των νέων γυναικών που επιτυγχάνουν ανώτερα επίπεδα εκπαίδευσης εξακολουθεί να είναι υψηλότερος από τον αντίστοιχο αριθμό των ανδρών, τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών παραμένουν χαμηλότερα από τα ποσοστά των ανδρών (ΟΟΣΑ 2015).
Μειώνεται ο αριθμός των γεννήσεων
Παράλληλα με την οικονομική κρίση, ο αριθμός των γεννήσεων στην Ελλάδα μειώνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια: από 118 000 το 2008, μειώθηκε σε περίπου 92 000 το 2014, σημειώνοντας πτώση κατά 22 % (ΕΛΣΤΑΤ 2016). Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει επίσης εξελιχθεί σε χώρα καθαρής αποδημίας, ενώ στο πλαίσιο της πρόσφατης προσφυγικής κρίσης αποτελεί κυρίως χώρα διέλευσης των προσφύγων. Η μείωση του μαθητικού πληθυσμού είναι ήδη ορατή στην προσχολική εκπαίδευση και έχει αρχίσει να αποτυπώνεται και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τα επόμενα 6 χρόνια ο μαθητικός πληθυσμός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναμένεται να μειωθεί κατά 25 % περίπου.
Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία
Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι και την περίοδο αυτή διεξάγεται δημόσια συζήτηση για το μέλλον του. Η κυβέρνηση εγκαινίασε εθνικό διάλογο για την παιδεία, ενώ την ίδια στιγμή ο ΟΟΣΑ διενεργεί εκτεταμένη έρευνα στη χώρα, όπως προβλέπεται στο Μνημόνιο Συνεννόησης.
Ο εθνικός κοινωνικός διάλογος για την παιδεία ξεκίνησε με σκοπό την κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση. Συστάθηκαν πολλές επιτροπές στις οποίες συμμετέχουν ενδιαφερόμενοι φορείς, επαγγελματίες και κοινωνικοί εταίροι. Τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν: το εθνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο, η μεταρρύθμιση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η κατάρτιση των εκπαιδευτικών, η ψηφιακή εκπαίδευση, η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η επαγγελματική εκπαίδευση και η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Μέλη του κοινού, ενδιαφερόμενοι φορείς και άλλοι είχαν τη δυνατότητα να κοινοποιήσουν τις προτάσεις τους στην ψηφιακή πλατφόρμα «Διάλογος».
Στην τελική έκθεση του διαλόγου, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2016, ζητείται η κατάρτιση ενός νέου εθνικού σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλες τις μειονεκτούσες ομάδες.
Με βάση τα συμπεράσματα του διαλόγου, η Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων του ελληνικού κοινοβουλίου πρότεινε τις ακόλουθες αλλαγές:
-καθιέρωση δεύτερου υποχρεωτικού έτους προσχολικής εκπαίδευσης, πέραν του ενός έτους που ισχύει σήμερα· βάσει αυτού, η υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στην Ελλάδα θα καλύπτει τις ηλικίες 4-6 ετών·
-εισαγωγή νέου συστήματος «4+2» στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση·
-πιθανή κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και αντικατάστασή τους από μια νέα «διαδικασία επιλογής» στο επίπεδο του πανεπιστημίου, που θα πραγματοποιείται ενδεχομένως στα δύο πρώτα έτη των πανεπιστημιακών
σπουδών.
Τα αποτελέσματα του διαλόγου είναι πιθανό να αποτελέσουν, τουλάχιστον σε ορισμένο βαθμό, τη βάση μελλοντικών νομοθετικών προτάσεων. Περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο:
http://dialogos.minedu.gov.gr
Πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου
Στην Ελλάδα το ποσοστό της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου μειώθηκε από 9 % το 2014 σε 7,9 % το 2015, πολύ κάτω από τον μέσο όρο του 11 % της ΕΕ των 28 το 2015. Οι διαφορές μεταξύ των φύλων εξακολουθούν να είναι ευδιάκριτες, καθώς το 2015 το ποσοστό της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου για τους άνδρες ανήλθε σε 9,5 % ενώ για τις γυναίκες σε 6,4 %. Ωστόσο, η διαφορά μειώθηκε από τις 4,9 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) που ήταν το 2014 στις 3,1 πμ το 2015 και βρίσκεται πολύ κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ των 28. Για τους μαθητές που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό η κατάσταση εξακολουθεί να είναι δύσκολη, καθώς οι μαθητές αυτοί εμφανίζουν τετραπλάσιο σχεδόν ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου σε σύγκριση με τους μαθητές που έχουν γεννηθεί στο εσωτερικό της χώρας (24,1 % έναντι 6,8 % το 2015). Το σχήμα 2 περιέχει περισσότερα στοιχεία για τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των περιφερειών της χώρας στον τομέα της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και τη διαχρονική εξέλιξη αυτών των διαφορών. Στον πίνακα αποτυπώνεται αξιόλογη βελτίωση στις περιφέρειες του Βόρειου και του Νότιου Αιγαίου αλλά έλλειψη προόδου σε άλλες περιφέρειες, κυρίως στην Ήπειρο (ΚΑΝΕΠ 2015).
Η Ελλάδα εξακολουθεί να εφαρμόζει το εθνικό στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου. Μάλιστα, την περίοδο αυτή αναπτύσσεται περαιτέρω το σύστημα για τη συλλογή και ανάλυση στοιχείων σχετικά με τη μαθητική διαρροή5. Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και το παρατηρητήριό του για τη μαθητική διαρροή θα αναλύσουν τα δεδομένα και τους δείκτες. Σκοπός είναι η λήψη διορθωτικών, αντισταθμιστικών και υποστηρικτικών μέτρων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο (ελληνική κυβέρνηση 2016).
Νόμος για την ιδιωτική εκπαίδευση
Στις 31 Αυγούστου το ελληνικό κοινοβούλιο ενέκρινε νέο νομοσχέδιο στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά από διατάξεις για τις νέες κρατικές ρυθμίσεις που αφορούν τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων . Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει δέσμη νέων κανόνων για τις εργασιακές σχέσεις στον εκπαιδευτικό τομέα. Οι επικριτές του νομοσχεδίου υποστηρίζουν ότι με το νομοσχέδιο αυτό περιορίζεται η ελευθερία των ιδιωτικών φορέων εκπαίδευσης στη χώρα.
Ολοήμερο Σχολείο
Η νέα μορφή του ολοήμερου σχολείου («ενιαίος τύπος ολοήμερου δημοτικού σχολείου») προβλέπεται ότι θα τεθεί σε εφαρμογή από τη σχολική χρονιά 2016-2017 για όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευση (Υπουργείο Παιδείας 2016). Με τον νόμο 4386/2016, ο οποίος ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο στις 31 Αυγούστου, εισάγεται η έννοια ενός ενιαίου τύπου ολοήμερου σχολείου σε εθνικό επίπεδο. Ο νέος αυτός τύπος εφαρμόζεται σε μεγαλύτερο αριθμό σχολείων, στην πραγματικότητα, ωστόσο, πρόκειται για μια λιγότερο φιλόδοξη εκδοχή του νέου ολοήμερου σχολείου που προβλεπόταν παλαιότερα. Συγκεκριμένα, ο νόμος δεν προβλέπει την οργάνωση ολοκληρωμένων απογευματινών δραστηριοτήτων μετά τη λήξη της πρωινής ζώνης, όπως είχε προβλεφθεί αρχικά. Αφορά 3 555 σχολεία που έχουν πάνω από 4 εκπαιδευτικούς, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 80 % περίπου των ελληνικών σχολείων.
Πιλοτικές «ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας»
Για να υποστηριχθούν τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που περιλαμβάνονται στις πιλοτικές «ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας», εφαρμόζονται διάφορα μέτρα που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των παραγόντων μειονεκτικότητας. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η ενσωμάτωση διαπολιτισμικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η ενίσχυση της λειτουργίας τμημάτων υποδοχής και η διαμόρφωση τμημάτων ενισχυτικής διδασκαλίας για μαθητές που προέρχονται από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (όπως π.χ. μαθητές που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό, Έλληνες ομογενείς, Ρομά, μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης κ.λπ.).
Εκπαίδευση προσφύγων
Όσον αφορά τη μετανάστευση, η Ελλάδα αποτελεί μέχρι στιγμής χώρα διέλευσης προσφύγων. Το ζήτημα της εκπαίδευσης των προσφύγων που μένουν στην Ελλάδα είτε προσωρινά (σε καταυλισμούς) είτε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, άρχισε πλέον να αντιμετωπίζεται από τις αρμόδιες αρχές. Στις 30 Αυγούστου το υπουργείο παρουσίασε από κοινού με μεγάλες ανθρωπιστικές ΜΚΟ το πρόγραμμα για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων. Για τα παιδιά ηλικίας από 4 έως 7 ετών, θα συσταθούν βοηθητικά νηπιαγωγεία στα κέντρα υποδοχής προσφύγων. Τα παιδιά ηλικίας από 7 έως 15 ετών θα ενταχθούν σε τμήματα υποδοχής των γειτονικών δημόσιων σχολείων, στα οποία θα διδάσκονται τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα.
Οι μισοί εκπαιδευτικοί πάνω από 50 ετών
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με το φαινόμενο της εναλλαγής των γενεών στον εκπαιδευτικό χώρο. Περίπου οι μισοί εκπαιδευτικοί (49 %) στην ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι άνω των 50 ετών, ενώ λιγότεροι από το 1 % είναι κάτω των 30 ετών. Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς το 39 % των εκπαιδευτικών έχουν ηλικία από 40 έως 49 ετών.
Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα είναι χαμηλότεροι
Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα είναι χαμηλότεροι σε πραγματικούς όρους από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες του ΟΟΣΑ σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες (ΟΟΣΑ 2015). Λόγω της οικονομικής κατάστασης και των περικοπών στον δημόσιο τομέα, οι μισθοί έχουν μειωθεί στο 76 % του επιπέδου τους κατά το 2008.
Ο μέσος όρος μαθητών ανά τάξη
Την ίδια στιγμή, οι τάξεις έχουν συγκριτικά λίγους μαθητές, κυρίως στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στην ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ο μέσος αριθμός μαθητών ανά τάξη ήταν 17 το 2013, τη στιγμή που ο αντίστοιχος μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν 21 μαθητές. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο μέσος αριθμός μαθητών ανά τάξη ήταν 22, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν 24 (ΟΟΣΑ 2015).
Αναλογία μαθητών εκπαιδευτικών
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ωστόσο, η αναλογία μαθητών-εκπαιδευτικών επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη γεωγραφική μορφολογία της χώρας.
Κίνητρα για αναπληρωτές
Για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη εκπαιδευτικού προσωπικού στα απομακρυσμένα νησιά και στις ορεινές περιοχές της χώρας, και στο πλαίσιο της υποστήριξης των τοπικών κοινοτήτων, το 2015 το Υπουργείο Παιδείας θέσπισε ειδικά κίνητρα για τους μόνιμους και αναπληρωτές εκπαιδευτικούς που επιλέγουν να διοριστούν σε αυτές τις περιοχές. Τα κίνητρα αυτά συνίστανται σε ειδικά επιδόματα. Επιπλέον, ο πραγματικός χρόνος διδασκαλίας των εκπαιδευτικών σε αυτές τις περιοχές είναι ο μισός σε σύγκριση με τον χρόνο διδασκαλίας που ισχύει στην υπόλοιπη χώρα.
Ειδική Αγωγή
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2016 το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε την πρόσληψη 5 179 προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών στην προσχολική εκπαίδευση, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε τομείς της ειδικής εκπαίδευσης. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο με διαφορά αριθμό προσλήψεων από το 2008.
Αναδιάρθρωση του δικτύου σχολικών μονάδων
Η αναδιάρθρωση του δικτύου σχολικών μονάδων σταμάτησε πρόσφατα και έκτοτε δεν πραγματοποιήθηκε καμία άλλη ουσιαστική ενέργεια για την προσαρμογή του συστήματος στις ανάγκες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, καθίσταται αναγκαίο να προσδιοριστούν περαιτέρω σε ποσοτικό επίπεδο οι ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και να διερευνηθούν τα περιθώρια αύξησης της αποδοτικότητας του εκπαιδευτικού δυναμικού.
Σταμάτησε η αξιολόγηση
Δεδομένης της θετικής επίδρασης που μπορούν να έχουν η αυτονομία και η λογοδοσία στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, θεωρείται ανησυχητικό το γεγονός ότι έχουν ανασταλεί οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών (αυτοαξιολόγηση για τα σχολεία και ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών), ακόμα και στην ιδιωτική εκπαίδευση (ΟΟΣΑ 2016). Η αρμόδια διοικητική αρχή (ΑΔΙΠΠΔΕ) δεν επιτελεί έτσι πλήρως την αποστολή της, που συνίσταται στη διασφάλιση της ποιότητας και στην αξιολόγηση.
Επιλογή Διευθυντών Σχολείων
Ο κανονισμός για τους διευθυντές των σχολικών μονάδων του Μαΐου του 2015 θεσπίζει νέα διαδικασία επιλογής και νέο σύστημα μοριοδότησης για διάφορα κριτήρια επαγγελματικής και προσωπικής επάρκειας, περιορίζοντας ενδεχομένως την ανεξαρτησία των διευθυντών των σχολικών μονάδων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016δ).
Η προαγωγή των μαθητών με 9,5
Η θέσπιση της ρύθμισης που προβλέπει ότι οι μαθητές θα πρέπει πλέον να έχουν γενικό μέσο όρο 9,5 στα 20, αντί για τουλάχιστον 10 στα 20, ώστε να προαχθούν στις τάξεις του γενικού λυκείου, θα μπορούσε άλλωστε να χαρακτηριστεί ως υποβάθμιση των προτύπων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016β).
Οι ταλαντούχοι μεταναστεύουν στο εξωτερικό
Η Ελλάδα κατατάσσεται 26η στο σύνολο των 28 κρατών μελών της ΕΕ στον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας για το 2016. Δεδομένου ότι ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ταλαντούχων, καταρτισμένων ατόμων μεταναστεύουν στο εξωτερικό για να αναζητήσουν καλύτερες μισθολογικές απολαβές ή καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, οι ελληνικές επιχειρήσεις του τομέα ΤΠΕ δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό με τις κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2016γ). Το ποσοστό των πτυχιούχων στους κλάδους των φυσικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών αυξάνεται, δημιουργώντας έτσι τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάδειξη νέων επαγγελμάτων.
Δημιουργία εργαστηρίων ανοιχτών τεχνολογιών (edulabs) στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Την 1η Σεπτεμβρίου το Υπουργείο Παιδείας πρότεινε τη δημιουργία εργαστηρίων ανοιχτών τεχνολογιών (edulabs) στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της πλατφόρμας συμμετοχικής χρηματοδότησης «act4Greece». Η πλατφόρμα υποστηρίζεται από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας και έχει αναπτύξει στρατηγική συνεργασία με σειρά από γνωστούς οργανισμούς, όπως π.χ. με το Ίδρυμα Ωνάση, το Ίδρυμα Λάτση, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO και με Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.
